Dat de regering zich op de borst klopt nu er enige witte rook uit de schoorsteen is gekomen is begrijpelijk. De vraag die zich echter opdringt is: Wat is er nu onderhandeld? Wat krijgt de nv België en wat heeft Engie binnengehaald?
Na de communicatie door de premier blijven vele vragen nog onbeantwoord, omdat het finale akkoord pas ergens in maart te verwachten valt. Dat deze regering besloten heeft om na de beslissing over de uiterste sluitingstermijn toch te onderhandelen over het langer open houden van twee kerncentrales betekent in de praktijk dat de onderhandelingen zeker niet garant staan voor een goed resultaat.
Nochtans verdient deze regering wel enig krediet. Zaken die al jaren waren blijven liggen, zoals de bepaling van de kost voor de opslag van laag- en hoogradioactief kernafval, worden nu eindelijk aangepakt. Dat Engie verbolgen was over het gebrek aan duidelijkheid hierover is niet meer dan normaal.
Het goede nieuws van deze volgende stap en princiepsakkoord is dat beide partijen - en dus ook de huidige eigenaar - wel degelijk deze twee kerncentrales langer willen openhouden. Het rookgordijn dat bewust werd opgetrokken alsof men geen vragende partij meer was voor een verlengde opening is begrijpelijk. Maar gaandeweg is men toch overstag gegaan en heeft men deze kans gegrepen om hier een win-win van te maken.
Engie kan nu tien jaar langer gebruik maken van de stroom in zijn volledig productieportfolio. De stroom zal ook aan een gunstige prijs geproduceerd worden, aangezien er prijsgaranties zullen gegeven worden. Een begrijpelijke vraag gezien de laatste jaren er vooral rode cijfers in de sector werden geschreven door de zeer lage groothandelsprijzen voor elektriciteit met uitzondering van 2022.
Of de nv België hier veel beter van gaat worden is nog maar de vraag. Aangezien de overheid de helft van de investeringskost op zich neemt, vloeit deze kost rechtstreeks uit uw en mijn beurs. Verder zullen beide partijen moeten afspreken hoe ze de kosten voor de opslag van het kernafval zullen verdelen.
Dat geldt eerst en vooral voor het kernafval dat de komende tien jaar geproduceerd wordt. Tevens zal tegen maart 2023 een akkoord dienen gevonden te worden over de maximumkost voor alle kernafval en de opslag op lange termijn. Hierin zit wellicht het grootste voordeel voor Engie, aangezien ze zekerheid krijgt van de omvang van de kost. Het verschil kan op termijn tientallen miljarden Euro’s bedragen, want de opslag van hoogradioactief afval zal ons nog generaties lang blijven achtervolgen.
Zijn er dan geen gemiste kansen? Ja, het feit dat de investering op slechts tien jaar moet worden terugverdiend gaan wij allemaal betalen in ons tarief. Men had ervoor kunnen opteren om de twee kerncentrales dubbel zo lang open te houden. Zo zouden de kerncentrales zestig jaar hebben gewerkt. Hiervan zijn er genoeg voorbeelden, vlak over de grens geldt dit voor de kerncentrale van Borssele in Nederland. Dat zou de kost van de geproduceerde stroom uitgevlakt hebben gezien je dan de afschrijving van de investeringen over een periode van 20 jaar afschrijft in plaats van 10 jaar en je zo verder langer gebruik kunt maken van de geproduceerde stroom en dus ook de potentiële winst vergroot.
Verder wordt er een gezamenlijk bedrijf opgericht om deze twee kerncentrales in onder te brengen. Hopelijk vergeet de overheid niet om mensen met kennis en neutraliteit in de raad van bestuur te plaatsen want kosten vanuit de andere entiteiten van Engie zullen zeker continue doorgerekend worden. Alle kennis en uitvoerende mensen zitten nu eenmaal in Engie. De kosten zouden enkel een administratieve marge mogen bevatten, zo niet dreigt de werking en de kost van het nieuw opgerichte gezamenlijke bedrijf waar Doel 4 en Tihange 3 inzitten zo hoog te worden dat er geen winst zal te verdelen zijn.
Het is niet zeker dat de kerncentrales op tijd beschikbaar zullen zijn. Maar dit risico is beheersbaar en Engie heeft natuurlijk reeds ervaring opgedaan in het verleden toen beslist werd om de twee kleinste kerncentrales Doel 1 en 2 tien jaar langer open te houden. Verder zal de Europese Commissie ook begrip hebben voor deze noodingreep gezien de gevolgen van het droogleggen van Russisch gas in Europa door de oorlog in Oekraïne.
België koopt extra tijd die het hopelijk nu wel nuttig zal besteden door een energiemix voor te bereiden die in de toekomst betrouwbare, milieuvriendelijke en betaalbare stroom gaat leveren.