Dat we midden in een storm zitten is een open deur in trappen, de dagelijkse media berichten staan er bol van terecht wordt er aan gedrongen om tijdelijk te luisteren naar de goede raad die ons via alle media tegemoet komt.
Zowat alle sectoren worden getroffen maar toch vooral de psyché van de mens die geen blijf weet met het verlies van veiligheid, een onzichtbare vijand heeft ons in haar greep. Dit besmettelijke virus zorgt ervoor dat we mogen en moeten nadenken over de manier waarop wij onze maatschappij hebben georganiseerd en kan als een nieuwe verwittiging gezien worden.
Ook al heeft het klimaat en milieu al talloze verwittigingen gegeven, kiest men toch er vaak voor om deze te negeren of in ieder geval als optie te zien. En toch zit het probleem vooral tussen onze oren en niet in dit virus. De oproep van vele wetenschappers om de maatschappij nu naar een nieuwe richting te brengen is terecht en paradoxaal komt deze gezondheidscrisis dan ook op het juiste ogenblik voor de mensheid.
Ten spijt van droogte, overstromingen, temperatuurstijgingen, smelten van gletsjers gaat Covid-19 ervoor zorgen dat we ook echt gaan nadenken over de manier waarop onze samenleving functioneert. Sterker nog we zien momenteel al positieve gevolgen gezien bijvoorbeeld de luchtvervuiling drastisch afneemt en er zo vele duizenden levens gered worden. In India zien ze voor het eerst sinds vele decennia terug het Himalaya gebergte tot op wel 200 kilometer afstand.
Wat dit nieuwe normaal dan wel moet worden is een werk van lange adem vele kleine stapjes. Echter kun je wel naar de bevolking toe enkele signalen geven door te kiezen in enkele uitgekozen sectoren voor een snelle trendbreuk. Dan vooral in degene waar een draagvlak voor is en waar de impact snel te zien of te voelen is.
Het aanpassen van ons economisch model weg van generieke groei naar een duurzame groei waar dus bepaalde sectoren mogen en moeten groeien, bijvoorbeeld duurzame energie, zorg, onderwijs, IT, duurzame voedselvoorziening, etc., is een werk van lange adem maar tegen 2050 moet deze wel gerealiseerd zijn.
In Nederland roepen 170 wetenschappers op om nu een voor een radicale maar positieve wending te kiezen en doen hierbij vergaande voorstellen. Eerlijk gezegd geloof ik meer in enkele spraakmakende trendbreuken door te zetten om dan van daaruit deze grote koerswijziging mogelijk te maken.
Hun verzoek om aan welvaartsherverdeling te gaan doen is een nobele en correcte analyse alleen is de weg daarna toe één van heel lange adem. Vele landen bijvoorbeeld de Verenigde Staten of China zijn nog lang niet bereid om afscheid te nemen van hun huidig economisch model ook al zal hun jeugd daar wellicht meer voor open staan. Probleem is dat de macht bij vooral ouderen ligt of zeer grote economische sectoren die vooral belang hebben bij het huidige status quo.
Iedere verandering vergt aanpassing, doet soms pijn maar moet ook een perspectief bieden tot een beter leven. Dat kan bestaan uit meer vrije tijd maar minder welvaart. Er zijn genoeg studies die aantonen dat alle welvaart gecreëerd na eind jaren zestig gewoon teveel van het goede is. De planeet kan ons niet meer geven en ons consumptiegedrag zal terug naar die tijd moeten en dan ook met de aantallen mensen die op dat moment leefden op de planeet.
Meer als drie miljard mensen is gewoon niet haalbaar als we iedereen een kwalitatief goed leven willen bieden zonder dat de planeet eraan te onder gaat. Ook nu weer hoor je vooral relance plannen om toch onze huidige economie maar weer snel op gang te brengen en te beschermen terwijl deze mee aan de basis ligt van dit soort pandemieën. De globale economie heeft zijn verdiensten alleen zijn we veel te ver doorgeschoten en zit er niets anders op dan ook lokaal te zorgen voor de juiste economie die vertrekt vanuit een duurzame gedachte dat ook vele generaties na ons er gebruik van kunnen maken.
Deze crisis biedt ons eindelijk het draagvlak dat wellicht nodig is voor zo’n trendbreuk en ook hier zou het debat al mogen over gaan in plaats van alleen maar statistieken te rapporteren over het aantal besmettingen en mensen die jammer genoeg overlijden aan dit virus. Het woord besmetting is trouwens toch wel zwaar beladen want als we griep hebben noemen we dat toch ook geen besmetting. Dat het HIV/AIDS virus decennia lang tientallen miljoenen slachtoffers heeft gemaakt verdiend terecht de lading die hij dekt maar de constante vergelijking met oorlog of andere pandemieën zoals de Spaanse griep in 1918 is toch wel misplaatst en uit zijn historische context gerukt. De Tweede Wereldoorlog heeft zo’n 50 tot 60 miljoen directe slachtoffers gemaakt en de impact op de economie en individuele landen is in niets te vergelijken met de huidige context.
De superlatieven die ons iedere dag bereiken zijn wellicht nodig om iedereen ervan te overtuigen om voorzichtig te zijn en de maatregelen te respecteren maar laat ons ophouden om te proberen de toekomst te voorspellen want we weten nog geen eens of we genoeg mondmaskers hebben binnen vier weken.
De illusie van reizen naar Mars mag nu voor onbepaalde tijd de diepvries in want laat ons eerst proberen genoeg mondmaskers en hygiënische gels te produceren. De mens heeft deze les in nederigheid nog niet volledig begrepen maar het signaal van moeder aarde mag niet onderschat worden.