Sommige tradities zijn een gegeven en zo wordt op Prinsjesdag in Nederland de begroting en beleid voor het jaar erop gepresenteerd.  Dat de huidige energiecrisis centraal stond in de voorstelling van deze begroting is op zich geen verrassing te noemen maar geen automatisme.

Als men dit zes maanden geleden aan de politieke verantwoordelijken had gezegd dan hadden ze daar zeker een andere mening gehad over het belang van energie in het beleid.  Dat onze sector nu centraal staat voor wellicht de verkeerde reden, de oorlog in plaats van het klimaat, doet niets af aan de hoogdringendheid maar ook de kans die we geboden krijgen.

De hoogdringendheid is meer de korte termijn waar de betaalbaarheid van energie en meer bepaald stroom en aardgas niet meer vanzelfsprekend is.  Ook al roepen velen nu dat de oorlog de oorzaak is durf ik dit te betwijfelen, natuurlijk maakt de oorlog pijnlijk duidelijk dat we ons te afhankelijk hebben gemaakt van goedkoop aardgas gedurende de laatste decennia.  Dat deze de laatste tien jaren meer en meer uit Rusland kwam werd pas een probleem toen het besef groeide dat onze overeenkomst, voor de levering van aardgas, met een land waar de beleidsmakers rechtstreeks energie inzetten als dwangmiddel.

“Don’t bite the hand that feeds you” gaat hier zeker voor een deel op gezien de president van Rusland het land met ijzeren hand regeert en geen enkele tegenspraak duld.  Dat Europa nu openlijk de inval in Oekraïne veroordeeld was voor hem geen verrassing alleen zijn de sancties en militaire steun dat wel.  De lidstaten van de Europese instellingen moesten reageren maar wellicht groeit het besef nu dat de prijs wellicht zwaarder gaat uitvallen dan gedacht.

Dat Rusland na het stopzetten van de oorlog terug leverancier wordt is wellicht een gegeven gezien zijn ligging alleen zal men nooit meer enig vertrouwen hebben in het huidig regime en het mogelijk geleverde aardgas en aardolie als optioneel zijn en van weinig waarde. 

Het snel afbouwen van de afhankelijkheid van Russisch aardgas is niet evident en alternatieven zijn niet op enkele dagen of maanden gebouwd.  De ambitie om nu massaal LNG terminals te gaan bouwen is een gegeven maar de vraag is of deze niet eerder een duurzaam beleid in de weg gaan staan.  Toch zeker voor wat de productie van stroom betreft.

Aardgas zelf is en zal belangrijk blijven als grondstof voor onze industrie maar dit is een gegeven totdat de industriële partijen een alternatief hebben gevonden voor aardgas als grondstof.

De maatregelen die nu in Nederland genomen worden om de korte termijn pijn voor de burgers dragelijk te houden zijn nodig maar eerder een noodzakelijk kwaad en lossen structureel niets op.  De miljarden Euro’s die nu gebruikt gaan worden om een korting, lees plafond van de stroom en aardgasprijzen, te geven gemiddeld tot 2300€ per gezin per jaar brengt Nederland deze winter door maar dat is het dan ook.  De echte uitdaging is de winter van 2023-2024 waar het nog maar af te wachten valt of de voorraden voor aardgas dan weer voldoende aangevuld zijn.

Dat het conflict in Oekraïne nog wel even gaat duren lijkt waarschijnlijk ook al weten we dit niet zeker, oplossingen voor de lange termijn dringen zich op.  Niet voor deze crisis maar vooral voor onze doelstellingen op lange termijn om van onze fossiele verslaving af te komen.  We dienen te stoppen met het verbranden van fossiele grondstoffen en deze uitdaging is vele malen groter dan de huidige korte termijn crisis.

Dat landen elkaar aan het kopiëren zijn qua beleid in deze crisis is logisch en wellicht zou meer Europese coördinatie zelfs welkom zijn om lokaal beleid ook af te stemmen met elkaar.  Net zoals in het begin van de Corona crisis dient de Europese Commissie de leiding te nemen over zaken zoals gezamenlijke aankoop van aardgas, infrastructuur investeringen en dit met volledige steun van de lidstaten.

De overheden dienen ook aandacht te hebben voor het feit dat ze nu weer fossiele brandstoffen gaan subsidiëren en duurzame oplossingen nog eens extra penaliseren.  Je zult maar een investering in een warmtepomp gedaan hebben waardoor je ver boven de norm elektriciteit verbruikt en je buur met zijn gasketel of stookolieketel gaat morgen vrolijk veel minder dan jij betalen.  De overheid weet zeer goed dat dit niet wenselijk is en dient ervoor te zorgen dat de lange termijn doelen altijd voorrang krijgen qua steun.  Benieuwd naar de uitvoering van het beleid dat nu op korte termijn in uitvoering gaat.