De eerste juridische veldslag dateert al van 2003, het jaar dat in Vlaanderen op 1 juli open ging en is tekenend voor de zeer moeilijke marktopening. Essent (toen nog genaamd WattPlus) Belgium begon als eerste begin januari 2003 groene stroom commercieel aan alle Vlaamse gezinnen aan te bieden. Dit gebeurde door groene stroom te importeren vermits er in België simpelweg zo goed als geen groene stroom werd geproduceerd.
Op dat ogenblik kreeg je vrijstelling van distributiekosten als je groene stroom leverde aan een gezin en zo geschiedde het. Essent Belgium/WattPlus maakte zijn eerste paar duizend klanten en bood zijn geïmporteerde groene stroom aan en plots besloot de toenmalige minister van Energie in Vlaanderen, Dhr. Steve Stevaert dat de vrijstelling alleen nog gold voor Vlaamse groene stroom. Dat deze maatregel niet goed doordacht was gezien ze discriminerend is en ook het Europees principe van vrij verkeer van goederen en diensten in de weg staat werd later ook bevestigd door het gerecht. Hierop besloot men dan maar om de hele maatregel van vrijstelling van distributiekosten bij groene stroom af te schaffen en kon je als energieleverancier nogmaals je product aanpassen.
Hiermee viel het speerpunt van de marketingcampagne van Essent/WattPlus in het water en besloten we om hier een zaak van te maken zowel voor de burgerlijke rechtbank als de Raad van State. Anno 2013 heeft Essent Belgium zijn gelijk gehaald en dient alleen nog de exacte schadebepaling vastgelegd te worden door de rechtbank.
Een vergelijkbaar verhaal speelt ook voor de groenestroomcertificaten (en garanties van oorsprong) waar Essent Belgium zowel Vlaamse als buitenlandse (of Waalse) certificaten binnenbracht om te bewijzen dat men aan zijn quota voldeed/voldoet. Weer kwamen de boetes van de regelgever met het argument dat alleen Vlaamse groenestroomcertificaten voldeden en geen certificaten van buiten Vlaanderen en/of het buitenland. Deze week oordeelde de advocaat-generaal van het EU-Hof van Justitie dat de Vlaamse regeling van groenestroomcertificaten discriminerend en een belemmering voor het handelsverkeer tussen de lidstaten is (op verzoek van rechtbank eerste aanleg te Brussel).
Deze beslissing ligt in lijn met het oordeel van onze eigen Raad van State over de vrijstelling van distributiekost voor alleen maar Vlaamse groene stroom en het is dan nu wachten op het oordeel van de rechtbank van eerst aanleg in Brussel na het oordeel van het EU-Hof. Dat we gelijk hadden wisten we, maar gelijk krijgen is nog veel beter. Ongeacht de eventuele schadevergoedingen en/of kwijtscheldingen blijft het jammer dat de politiek en regelgever met deze zaken de liberalisering jaren pijn heeft gedaan, maar is het oordeel alleen nog goed voor de boeken.
Ondertussen is de situatie er niet veel beter op geworden met het nieuwe decreet voor ondersteuning van groene energie in Vlaanderen. Dat Vlaanderen zijn objectief voor 2020 niet gaat halen is al besproken, maar men dient te onthouden dat de Vlaamse regering hier zelf een groot deel van de schuld draagt. Men heeft eerst het grote overschot aan certificaten lang laten liggen (twee jaar) om daar bovenop ook nog eens de kraan verder dicht te draaien zodat vele projecten in ontwikkeling vanaf dit jaar in de diepvries kunnen.
Ook hier zijn rechtszaken te verwachten want is het logisch dat zelfs bestaande vergunningen van voor 1 januari 2013 toch ineens effecten ondervinden van het nieuwe decreet? Deze projecten in aanbouw werden ontwikkeld op basis van een bepaalde rechtszekerheid en nu verandert men de spelregels. Nu heeft men wel bevestigd dat bijvoorbeeld biogasprojecten nog steeds kunnen rekenen op 20 jaar subsidie, maar na het tiende jaar wordt een herberekening gemaakt en bepaald wat men nog aan subsidie nodig heeft. Men zou uitgaan van een rendement van 12 % wat op zich aanvaardbaar is. Wat men wel onderschat is dat partijen die verder van onze sector staan (zoals banken) dit niet goed kunnen inschatten (of zelfs nog meer de inhoud van het nieuwe decreet ontcijferen) en dus in een kramp schieten en zeer strenge eisen gaan stellen waardoor je niet ingaat op hun voorstellen.
Het is toch van de gekke te veel dat wij nu aan derden moeten gaan uitleggen hoe het decreet in elkaar steekt! De overheid heeft wel beloofd om een betere verklarende tekst toe te voegen, maar deze heb ik nog steeds niet gezien.
Als het aan mij ligt, laat ik het hier niet bij, want wij bouwen alleen in Vlaanderen dit jaar drie nieuwe biogasinstallaties en het minste wat we verwachten is stabiliteit in de regelgeving. Zoals tien jaar geleden weet ik dat we gelijk hebben, maar nu dienen we hem nog te krijgen.