Deze week las ik het meest recente rapport van BP van juni 2018 dat een overzicht geeft in statistieken hoe de wereld omgaat met zijn energiebehoeften.  Het omstandig rapport bewijst nogmaals dat het behalen van het klimaatakkoord van Parijs nog zeer ver weg is en dat woord en daad nog met elkaar moeten afgestemd worden.  Dat koning 2% groei regeert blijft voor een catch 22 zorgen waar overheden enorm mee worstelen.

Het behalen in Europa van de 2020 doelstellingen is voor een heel aantal landen een echt huzarenstuk, enige uitzonderingen daarop niet daargelaten.  Dat de Benelux zijn 2020 doelstellingen naar alle waarschijnlijkheid grandioos gaat missen is voor velen al een feit.  Dat wilt niet zeggen dat ook deze landen geen grote inspanningen doen, maar ze proberen iedereen te sparen terwijl de uitdaging daarvoor gewoon veel te groot is.

Dat de uitstoot van CO2 vorig jaar in de Benelux weer toenam is het beste bewijs dat de genomen maatregelen volstrekt ontoereikend zijn en zeker al helemaal richting 2030.  Om nog maar te zwijgen over het geklungel met aankondigen in regeringsakkoorden die daarna even snel weer van tafel worden geveegd.  De Vlaamse beslissing om tegen 2021 stookolieketels te verbieden is daar een mooi voorbeeld van.  Hierop kom ik later nog terug.

Eerst eens kijken naar het rapport van BP en wat leert ons dit? Dat onze sector en dan vooral het gedeelte dat elektriciteit opwekt (en warmte) nog steeds goed is voor een derde van alle uitstoot in de wereld.   Dat de luchtvaartsector vandaag nog maar 2 tot 3% van de uitstoot op zich neemt moet ons niet geruststellen, want de vooruitzichten voor deze sector zijn dramatisch slecht wat uitstoot betreft. 

Ondanks de innovatie bij vliegtuigfabrikanten (en leveranciers van brandstoffen) die per jaar 1 tot 1.5% aan efficiëntie winnen, groeit deze sector qua uitstoot met maar liefst 5% per jaar. Met dit groeiritme en de objectieven van Parijs indachtig neemt de luchtvaartsector tegen 2050 de ganse toegestane uitstoot van de mensheid op zich.  Iedereen beseft dat dit niet mogelijk is en hier komen we direct aan bij één van de grote “missing” links; onze ongebreidelde economische groei.  Wat voor de vliegtuigsector geldt met zijn voorziene groei kan men ook vinden in andere sectoren zoals de internationale vrachthandel.  De 300.000 boten die iedere dag de wereldzeeën bevaren gaan alleen maar blijven toenemen gezien het huidig economisch model dat uitgaat van de noodzaak van 2% absolute groei per jaar.

Een ander opvallend feit voor het tweede jaar op rij is dat een behoorlijk aantal Westerse landen (waaronder de Benelux, Duitsland, etc) weer meer CO2 uitstoten dan het jaar ervoor door de huidige economische groei.  De grootste groei in uitstoot blijft natuurlijk komen van landen zoals India en China, die er toch wel een zeer kortzichtige strategie op na houden door te zeggen dat ze nog recht hebben om te vervuilen gezien de laatste 100 jaar vooral de Westerse economieën hebben vervuild.  Een toch wel kromme redenering, want nu we spreekwoordelijk goed weten dat bijvoorbeeld roken zeer slecht is voor de gezondheid je zou negeren dat deze feiten bestaan.

Trouwens wat het roken betreft hebben de fabrikanten allang een nieuwe afzetmarkt en groei gevonden in landen zoals Indonesië alwaar de bevolking nog kan verleid worden om massaal te kiezen voor deze kankerstokjes. 

Verder blijft op jaarbasis de vraag naar olie gewoon stijgen en dit boven het tienjaarlijkse gemiddelde. Vorig jaar steeg het met 1.7 miljoen vaten per dag, wat op een totaal van grofweg 97 miljoen vaten per dag duidelijk aangeeft dat de vraag naar olie nog versnelt ondanks de sterke opmars van hernieuwbare energie.  Dit wederom vooral door de groeilanden die nog een enorme inhaalrace aan het maken zijn, om net zoals bij ons vooral een interne economie op te bouwen zodat ze minder afhankelijk worden van export.  De middenklasse in een land als China is vandaag al goed voor de grootste groei in mobiliteit in de wereld en het is wachten tot een land als India dezelfde snelheid gaat maken.

Voor aardgas was ook vorig jaar weer een sterk jaar met een groei die olie nog fors voorbijsteekt en gezien het groeipotentieel dit ook zal blijven doen de komende jaren.  Komt bij dat gas vaak als vervanger voor kolen wordt gezien en de groei kan alleen maar verder toenemen.

Als laatste fossiele brandstof zijnde steenkool zou je denken dat deze constant achteruit gaat, maar jammer genoeg is ook deze in 2017 met 1% gestegen (de consumptie) en is dit vooral door landen als India die geen alternatief hebben voor hun eigen kolen.  Dit gaat trouwens ook niet snel veranderen of de Westerse wereld kan bijvoorbeeld aanbieden om te investeren in minder vervuilende gascentrales in combinatie van hernieuwbaar. Gezien ieder land een beetje voor zijn eigen deur veegt zie ik dit nog niet snel gebeuren.  Opvallend is trouwens dat kijkende naar steenkool en zijn marktaandeel in de energiemix voor elektriciteitsproductie deze de laatste 20 jaar gelijk is gebleven ondanks de sterke groei van duurzame productie (in 1998 38% aandeel, in 2017 nog steeds 38%).

Dat elektriciteit met afstand de slokop is met een aandeel van 40% in het wereldaandeel energieverbruik geeft nogmaals het belang aan van de transitie waar wij voorstaan en die in sommige landen al is ingezet. Dit aandeel zal trouwens nog snel gaan toenemen gezien het feit dat elektriciteit (en dan vooral groene) wordt gezien als de vervanger bij uitstek voor alle fossiele brandstoffen waar onder andere vandaag de transportsector en verwarming gebruik van maken.

Op het vlak van CO2 uitstoot in de wereld was 2017 een trendbreuk na enkele jaren van stabiele tot licht dalende uitstoot is er terug meer uitstoot met een forse stijging van 1.6% op jaarbasis.  Qua uitstoot steekt China met kop en schouders boven de VS en Europa uit, maar dat is voor een deel schijn gezien onze productie voor een belangrijk deel naar China is verhuisd. De goederen die men goedkoop maakt om ze vervolgens te exporteren naar de VS en de EU veroorzaken lokaal veel uitstoot, maar zouden eigenlijk voor een belangrijk deel bij de output van de VS en de EU moeten geteld worden.  De doorberekening van deze goederen qua CO2 uitstoot (en andere broeikasgassen) zou een prioriteit moeten worden, zodat men het consumptiegedrag kan gaan bijsturen door meer goederen lokaal te houden. Gezien de recente knieval van Europa richting de VS om toch maar geen handelsoorlog te krijgen, mag het duidelijk zijn waar de prioriteit ligt; meer produceren en exporteren ondanks alle statistieken die ons smeken tot matiging.