Timing is altijd belangrijk in het energiedossier en in het verleden was de strategie van de dominante marktpartij en voormalig monopolist vaak heel goed.

Recent ging men echter uit de bocht door in een open brief de huidige noodregering in verlegenheid te brengen en dit in volle Corona crisis.  Het toont ook aan hoezeer men in een bubbel kan leven en overtuigd zijn van haar of zijn gelijk.

De schade was beperkt, want de premier van België, met maar beperkte opdracht voor enkele maanden, antwoordde terecht dat reageren op het dossier kernenergie niet binnen haar mandaat ligt.  Binnenskamers zal men ongetwijfeld maar zeer matig kunnen waarderen dat men dit gevoelig thema in de media gooit.

En ziehier het vervolg, een charme signaal via de media van de huidige voorzitter van de raad van bestuur van het Franse Engie die openlijk een mea culpa over de timing van de ingezonden brief doet uitgaan en er direct ook nog wat rozenblaadjes bijdoet door te zeggen dat de premier een geweldige job aan het doen is in deze moeilijke gezondheidscrisis. 

Dat deze actie weinig subtiel is en volledig doorzichtig moge duidelijk zijn en men hoopt terug exclusief achter gesloten deuren in de Wetstraat 16 te komen.  Al decennia lang kon de dominante marktpartij achter gesloten deuren akkoorden sluiten die daarna vaak een lege doos bleken te zijn.  De zogenaamde Pax Electrica’s werden vaak met veel bombarie aangekondigd om niet veel later een stille dood te sterven.

Dat deze akkoorden vooral het status quo in gedachte hadden was voor de meesten allang duidelijk, maar men bleef volharden.  Nu zitten we met het resultaat; al meer dan een decennium geen nieuwe investeringen in grootschalige productie behalve dan (en gelukkig maar) in de duurzame sector. 

Het gebrek aan investeringen brengt bijna automatisch de wet van 2003 voor de uitstap van kernenergie in gevaar en dat was vanaf het begin wellicht ook de bedoeling.  Het achterpoortje in de wet staat er niet bij toeval; bij gebrek aan investeringen en alternatieven kan men onder het mom van de bevoorradingszekerheid beslissen om de kerncentrales langer open te houden.

Ontslagnemend minister Marghem heeft dit trouwens al in 2015 gedaan, toen men bang was voor tekorten en zo Doel 1 en 2 het recht heeft gegeven om nog tien jaar langer in dienst te blijven.  Niet alleen bleek nadien dat het langer open houden helemaal niet nodig was, het heeft ook gezorgd voor een grote argwaan over de wil om effectief in 2025 alle kerncentrales te sluiten.

Als investeerder sta je erna te kijken en denk je: als een regering zo gemakkelijk in 2015 beslist om de kernuitstap terug te draaien, waarom zouden ze dat de komende maanden en jaren niet opnieuw doen?  Juist, de kans dat men dit opnieuw gaat doen is levensgroot en bijna zeker want het gedroomde excuus heeft zich aangediend.

De huidige gezondheidscrisis slaat een groot gat in de al rode begroting en zal nog jaren bloeden zodat de keuze voor een aalmoes vanuit oude kerncentrales toch wel heel verleidelijk wordt.

De overigens terechte vraag van de voorzitter van de raad van bestuur van het Franse Engie over hoe onze toekomstige energiemix er moet gaan uitzien behoeft dringend een antwoord.  Gezien België de helft van zijn stroom uit kernenergie haalt zullen alternatieven nodig zijn en hierover dient een akkoord bereikt te worden.  Dat de kerncentrales innovatie naar verduurzaming toe in de weg zitten is recent al aangetoond toen windmolens werden stilgezet omdat de kerncentrales niet snel genoeg lager gezet konden worden.

Indien België tegen eind september een nieuwe volwaardige regering krijgt, dan  zal dit dossier als één van de eerste beslist moeten worden. Als we de toekomstige energiemix in 2025 definitief een grote omwenteling willen geven, dan dient dit in 2020 beslist te worden gezien deze nog voor een deel gefinancierd en gebouwd moet worden.  Een werkgroep met mensen uit de regering en neutrale experts zouden deze het best samen ontwikkelen. Vervolgens kan de markt (lees: alle marktspelers waaronder ook de huidige uitbater van de kerncentrales) uitgenodigd worden om mee te denken.