Dat de verontwaardiging voor de situatie bij Publifin in Wallonië in de media terecht is lijkt me normaal alleen is niemand er verrast door. In Wallonië wist men al jaren dat dit soort praktijken eerder de regel dan de uitzondering zijn. Benieuwd of er echt iets gaat veranderen als de mediastorm gaat liggen. Dat we in Vlaanderen maar niet te snel veroordelen want de 352 zitjes bij Eandis via alle verwante intercommunales zijn ook niet echt een voorbeeld van transparantie en efficiëntie.
Vaak wordt gezegd dat deze zitjes vooral dienen om mislukte politici troostprijzen te kunnen geven en ook om ze zo in de macht te houden. Dat dit in het verleden wellicht voor een groot deel wel waar was, is daarom nog niet relevant voor de toekomst want het is nooit te laat om in te grijpen. Hier is men in Vlaanderen trouwens al enige jaren geleden mee begonnen alleen weet ik niet of zelfs publieke bedrijven zoals Eandis echt gebaat zijn met al die lokale afgevaardigden die in hun raden van bestuur komen zetelen.
Natuurlijk moeten de aandeelhouders vertegenwoordigd zijn maar zeker niet teveel en al zeker alleen maar als men ook inhoudelijk kan bijdragen aan het geheel. Het ontbreken van een structuur zoals in Nederland waar een raad van commissarissen erover waakt dat in het belang van het bedrijf gedacht wordt en niet alleen in dat van zijn aandeelhouders en/of management staat voor een onafgewerkte corporate structuur. Natuurlijk plaatsen wij in onze Belgische raden van Bestuur ook wel onafhankelijke bestuurders maar deze zijn toch vaak beperkt in aantal en kunnen zo ook niet echt wegen op beslissingen.
Dat men naar de buitenwereld dan kan doen alsof het deugdelijk bestuur aanwezig is, omdat men een onafhankelijk bestuur heeft omdat er een of twee onafhankelijke bestuurders in zitten, klopt niet. Zelf heb ik het genoegen om voor een van de Nederlandse regionale ontwikkelingsmaatschappijen als commissaris in een van hun deelnemingen plaats te nemen en zo kom ik in aanraking met de verschillen tussen de beide corporate modellen. Ook de raden van toezicht in Nederland voor publieke structuren leveren een betere controle op dan onze klassieke raden van bestuur met politieke benoemingen.
Een Raad van Toezicht die ook bij Eandis plaats zou moeten hebben is veel meer bezig met effectieve controle over de naleving en goede werking van het management en het bedrijf zodat de aandeelhouders weten dat dit geborgd is. Zeker bij publieke structuren zijn dergelijke structuren nog van groter belang zodat een toezichthouder ook die neutraliteit kan bieden die nodig is (gezien er toch met publieke middelen wordt gewerkt). Ook kan men zo streven naar de beste toezichthouders met de beste vakkennis in plaats van politieke mandatarissen te benoemen. Men kan natuurlijk nog steeds een aandeelhoudersvergadering hebben met een lagere frequentie om de echt belangrijke beslissingen te nemen.
Afgelopen vrijdag had ik ook het genoegen om deel te nemen aan een debat in Brussel georganiseerd door FOD economie en Agoria waar jaarlijks de wereldvoorspellingen voor energie worden toegelicht door het IEA. Een waardevol initiatief dat goed weergeeft dat we nog ver weg zijn van het eindobjectief maar dat de ingeslagen weg zeker de mogelijkheden biedt om te slagen. Het wordt voor mij steeds duidelijker dat gas helemaal geen transitie brandstof is voor de komende decennia maar eerder een vervanger van andere nog schadelijker brandstoffen. Kolen vervangen door gas in China en India heeft rechtstreeks een enorme impact op de totale uitstoot. Natuurlijk wel op voorwaarde dat schaliegas winning bedrijven er voor zorgen dat bij het ontginnen van dit gas geen methaan vrijkomt gezien dit nog 20 keer schadelijker is en je zo het positief effect laat verloren gaan.
Een andere vaststelling is ook wel dat Europa allang zijn leidersplaats heeft verloren qua duurzame ontwikkeling en dit in het voordeel van China. De slagvaardigheid van een centraal geleide structuur maakt het soms makkelijker om sneller te gaan maar dat is zeker niet de enige reden. De economie daar heeft nu eenmaal zijn eigen fabrieken om massaal producten de markt op te brengen en hier dient Europa een grote tand bij te steken.
Meer lokaal kwam de directeur van het kabinet van mevrouw Marghem een tekst aflezen waaruit niet al teveel af te leiden viel buiten dat men de ambitie heeft om tegen het einde van dit jaar een energievisie/pact af te leveren waarin alle regio's ook hun steen bijdragen. Op zich positief te noemen en we dienen af te wachten of men zich werkelijk opnieuw kan uitvinden zoals de directeur van het kabinet zelf zei daar innovatie nu meer dan ooit nodig is. Hopelijk straalt van het toekomstige energiepact ook dezelfde drive uit en vertrekken we ook vanuit onze eigen kracht. Dat we in de Benelux de grootste petrochemische cluster in de wereld hebben is wellicht niemand ontgaan maar het is door dergelijke ankerpunten te gebruiken dat je ook beseft dat ambitieuze oplossingen nodig zijn.