In weinig sectoren wordt er zoveel belang gehecht aan de eenheidsprijs als in de energiesector.  Vooral de prijs van electriciteit is de laatste jaren een heet hangijzer geworden voor zowel de gebruikers als de politieke machthebbers.  Dit weekend stond er ook weer een exclusief artikel in De Standaard betreffende de positie van de historische monopolist en zijn rol in de hele prijsbepaling van electriciteit.Wat mij vooral opvalt in dit artikel is dat er geprobeerd wordt een perceptie te creëren dat België dankzij de rol van de dominante marktpartij de laatste jaren kon rekenen op stabiele prijzen die niet gestegen zijn voor electriciteit.
Om de buitenstaanders van de energiesector een vollediger beeld te geven met betrekking tot de stellingen die worden gezegd in het artikel zal ik ingaan op de belangrijkste hiervan;
De engagementen van Pax Electrica deel 2 : wat kan men verwachten van een regering?  De regering dient te zorgen voor een stabiel en duidelijk wettelijk en regelgevend kader, voor zover is deze stelling juist maar niet volledig.  Wat hier niet gesteld wordt is dat de regeringen ook verantwoordelijk zijn voor een goede marktwerking waar alle spelers evenwaardig met elkaar kunnen concurreren.
Het hebben van stabiliteit “an sich” heeft geen zin als er geen goede marktwerking is en zeker niet in een markt van strategisch belang zoals de energiemarkt.  Het hebben van grote internationale spelers hoeft geen probleem te zijn maar het hebben van dominante spelers in één nationale markt is dat wel.
Het gebrek aan stabiliteit en transparantie wordt juist veroorzaakt door dominantie.  Hier kan men bijvoorbeeld een klassieke dictatuur nemen waarvan de meeste mensen het wel eens zijn dat deze meestal niet transparant zijn en zeker niet in het voordeel van de burger.  Andere klassieke voorbeelden zijn bijvoorbeeld de software sector waar Microsoft bijna constant onder vuur ligt door het gebrek aan transparantie in zijn werking en hiervoor ook al is veroordeeld geweest.
De mottenballentaks;  zelf ben ik ook geen voorstander van een dergelijke taks al is het maar omdat energie al teveel taksen kent en hierdoor de transparantie voor de gebruiker afneemt.  Dit neemt niet weg dat de motivatie niet verkeerd is, namelijk een deel van de winsten terug geven aan de Belgische burger die deze in het verleden teveel betaald heeft door de versnelde afschrijving van de kerncentrales.  Over juist hoeveel miljarden Euro’s extra winst het gaat is voor nu niet van belang maar iedereen bevestigd wel dat het zo is.
Buiten deze historische meerprijs voor de burger plaatst hij de politiek ook voor een belangrijk vraagstuk, hoe gaan we dit rechtzetten?  De mottenballentaks is er één van maar er zijn ook andere oplossingen.
Als motivatie van de geïnterviewde zegt hij dat de meerprijs de laatste jaren is teruggegeven aan de burger.  Hier ben ik het fundamenteel mee oneens want de feiten spreken dit volledig tegen.  Men gaat hier gemakkelijkheidshalve volledig voorbij aan het feit dat meer dan 75% van het electriciteitsverbruik zakelijk is en zij tot op vandaag het kind van de rekening zijn.  Alleen al de top 1500 bedrijven zijn goed voor meer dan de helft van het electriciteitsverbruik en zij alleen hebben hun prijs zien verdubbelen de laatste vier jaar!
Recent hebben zelfs de grootste verbruikers zich verenigd om dringend een oplossing te vinden en hun levensvatbaarheid te verzekeren.  Dit ziet men ook in de landen om ons hen.
Verder lijkt me  vooral dat door de komst van concurrenten zoals Luminus, Nuon en Essent in de consumentenmarkt dat er een prijsdrukkend effect is geweest wat betreft de electriciteitsprijs.   Dit geldt trouwens niet voor de gasprijzen in de consumentenmarkt daar er hier helemaal geen concurrentie is wat ook weer bewijst dat diezelfde dominante marktpartij er geen probleem mee heeft om de prijs met tientallen percenten te laten stijgen.
De zogenaamde prijsafspraak om tot september 2007 de prijs te bevriezen lijkt me enigszins gedreven door verkiezingskoorts en wordt hier gebruikt om goodwill te gebruiken als pasmunt. 
Twee “nieuwe” spelers die 15% van de productie kunnen verwerven; het geven van wat extra capaciteit aan SPE kan gezien worden als een tijdelijke reddingsboei maar draagt weinig bij tot meer marktwerking(het gaat hier om een paar percent extra bovenop de reeds bestaande productie van SPE van bijna 10%).
Belangrijker is de introductie van een derde speler die tevens 15% zou gaan verwerven, hier is al veel over gezegd alleen is het te hopen dat één van de bestaande leveranciers hiervoor in aanmerking kunnen komen daar zij in eerste instantie behoefte hebben aan eigen productie.  Het wisselen van capaciteit met een buitenlandse speler die nog niet actief is in België zal betekenen dat de eerste jaren er vooral een status quo blijft in de groothandelsprijzen om stroom aan te kopen daar een nieuwe marktpartij die alleen productie heeft maar geen klanten hetzelfde belang heeft als de dominantie marktpartij, namelijk zo hoog mogelijke productieprijzen.   Na enkele contacten binnen de markt ben ik hierover echter niet erg hoopvol, naar goede Belgische gewoonte wordt er al verdeeld achter gesloten deuren en lijkt veel al beslist.  Naar mijn mening zou de regering hier mee een stem in moeten hebben om er zo voor te zorgen dat een mogelijk derde speler onmiddellijk effect heeft in de markt.  Dit bekomt men natuurlijk sneller als men een bestaande speler gebruikt.
Als participant sinds het begin van de liberalisering heb ik steeds eerst het gemeenschapsbelang voor het eigen belang gezet als men de vraag stelt wat is goed voor de opening van een markt.  Respect hebben voor ieder zijn mening is dan ook een basis wat blijkbaar steeds moeilijker wordt voor de dominante marktpartij als zij stelt dat ze haar buik vol heeft van debat en argumentatie zonder dit persoonlijk te nemen.  Wellicht is er inderdaad wisseling van de wacht nodig…